Digitale risico’s onder de radar: hoe alledaags gedrag noodsituaties veroorzaakt

Steeds meer aspecten van het dagelijks leven spelen zich af in de digitale wereld. Tegelijkertijd groeit het aantal risico’s dat daarmee gepaard gaat. Wat ooit begon als gemak – snel iets regelen via de telefoon, onderweg even scrollen of een app downloaden voor een directe oplossing – leidt anno 2025 opvallend vaak tot incidenten waarbij hulpdiensten moeten ingrijpen. Van afleiding in het verkeer tot digitale oplichting: ogenschijnlijk onschuldige gewoontes zorgen in toenemende mate voor onveilige situaties en extra druk op toezicht en handhaving.

Mobiele afleiding blijft een groeiend gevaar

Volgens Veilig Verkeer Nederland raken jaarlijks duizenden mensen betrokken bij ongevallen door afleiding in het verkeer, vaak veroorzaakt door smartphonegebruik. In 2024 werden meer dan 25.000 boetes uitgedeeld voor appen achter het stuur.

Een zorgwekkende trend is dat vooral jongeren tussen de 18 en 25 jaar vaker betrokken raken bij ernstige verkeersongevallen, mede doordat ze hun telefoon niet wegleggen op de fiets of in de auto. Ondanks campagnes als MONO blijft het risico groot: een enkele melding of berichtje leidt in een fractie van een seconde tot levensgevaarlijke situaties.

Cryptofraude op recordhoogte

De wereld van crypto blijft zich razendsnel ontwikkelen, maar helaas ook in negatieve zin. In de eerste helft van 2025 werd wereldwijd al meer dan €2,2 miljard buitgemaakt via crypto-gerelateerde oplichting. Ook in Nederland zijn de cijfers alarmerend.

Een veelgebruikte methode is ‘pig butchering’: slachtoffers worden via datingapps of social media benaderd, opgebeld, en geleidelijk overtuigd om te investeren in niet-bestaande cryptomunten of platforms. Het gaat om professioneel ogende websites met overtuigende nep portfolio’s. De schade loopt vaak in de tienduizenden euro’s.

Veilig internetten is dus belangrijker dan ooit. Officiële wallets, 2-stapsverificatie en het controleren van de reputatie van platformen zijn cruciale stappen om misleiding te voorkomen. 

Niet alleen op het gebied van investeringen zoeken mensen naar digitale wegen buiten het zicht van regulering. Ook op andere vlakken groeit het gebruik van platforms die directe toegang bieden zonder verplichte registratie. Een voorbeeld hiervan zijn online kansspelplatformen die opereren zonder aansluiting bij CRUKS, het centrale uitsluitingssysteem waarmee problematisch speelgedrag in Nederland wordt gemonitord en beperkt (bron: https://www.cardplayer.com/nl/casinos/casino-zonder-cruks). Deze platforms richten zich op spelers die bewust kiezen voor meer vrijheid of anonimiteit, en vallen doorgaans onder buitenlandse vergunningen met andere vormen van toezicht.

Digitale afleiding in huiselijke sfeer

Niet alleen buitenshuis ontstaan risico’s. Ook binnenshuis leidt digitale afleiding steeds vaker tot noodgevallen. Denk aan brandjes in de keuken doordat iemand tijdens het koken wordt afgeleid door een video, of aan ongelukken tijdens het sporten met oordopjes waarbij omgevingsgeluid volledig genegeerd wordt. Zelfs eenvoudige dingen zoals wandelen met de blik op het scherm kunnen leiden tot valpartijen of botsingen met verkeer.

Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat jongeren gemiddeld 6,5 uur per dag op hun smartphone zitten. Bovendien geeft 82 % aan sneller afgeleid te zijn wanneer ze veel gebruikmaken van sociale apps. Ambulancepersoneel meldt dan ook steeds vaker dat de smartphone een rol speelt bij incidenten die voorkomen hadden kunnen worden met meer focus op de omgeving. Vooral bij ouderen en kinderen is dat extra zorgelijk.

Wat vraagt extra aandacht in 2025?

Nieuwe technologieën brengen steeds complexere risico’s met zich mee. Deepfake-video’s worden inmiddels gebruikt om mensen te misleiden tot het doen van grote investeringen in niet-bestaande projecten. Criminelen gaan zelfs zo ver dat ze zich voordoen als officiële instanties zoals banken of hulpdiensten, compleet met overtuigende logo’s en taalgebruik, om slachtoffers via phishing links persoonlijke gegevens of geld afhandig te maken. De digitale dreigingen worden geavanceerder, subtieler en daardoor moeilijker te herkennen.

Digitale geletterdheid is daarom belangrijker dan ooit. Gebruikers moeten leren om verdachte signalen te herkennen, veilig om te gaan met hun gegevens en bewuste keuzes te maken in hun online gedrag. Tools zoals browser extensies die automatisch verdachte links blokkeren, apps die schermtijd reguleren en e-learning modules over cyberveiligheid kunnen hierbij helpen.

De politie speelt hier een actieve rol in via hun informatieplatform over cybercrime, waar waarschuwingen, voorbeelden van actuele oplichtingsmethoden en tips voor preventie worden gedeeld. Dergelijke bronnen zijn cruciaal om zowel burgers als bedrijven weerbaarder te maken tegen digitale criminaliteit, die in 2025 alleen maar verder zal toenemen.